Η  ετικέτα δεν είναι απλώς ένα κομμάτι χαρτί κολλημένο στη φιάλη του κρασιού. Είναι ένα όχημα που μεταφέρει γνώση. Είναι η έκφραση του κατά Shakespeare «αόρατου πνεύματος του οίνου». Μας αποδεικνύει πως η ταυτότητα και το ντύσιμο των κρασιών αποτελούν αξίες προστιθέμενες. Φιάλη, πώμα, καψύλλιο, ετικέτα: η φορεσιά του κρασιού που το υποστηρίζει και το εκπροσωπεί στα μάτια μας. Σαφώς, όλα τα κομμάτια αυτής της ενδυμασίας έχουν εξελιχθεί μέσα στον χρόνο, ακολουθώντας τις προσταγές των αισθητικών τάσεων των εποχών. Αναμφίβολα όμως αυτή που έχει τραβήξει τα περισσότερα φώτα επάνω της είναι η ετικέτα. Απλή, σοβαρή, κλασική ή με φιοριτούρες, στολισμένη με χρώματα, φρου-φρου, αρώματα και παιχνιδίσματα, όπως και να μας παρουσιάζεται, ο βασικός σκοπός της είναι ένας: η πληροφόρησή μας. Να τη διαβάσουμε για να μάθουμε ποια είναι η προέλευσή του κρασιού που προσωποποιεί, το σταφύλι από το οποίο φτιάχτηκε, ποια είναι η ηλικία του, πως ονομάζεται και που κατοικεί ο δημιουργός του, αυτός που το παρασκεύασε και το βάφτισε.

Σήμερα όμως, μπροστά στα ράφια μιας κάβας με εκατοντάδες φιάλες, αντιλαμβανόμαστε πως η αξιοκρατία των προθέσεων έχει αντιστραφεί. Η ετικέτα αναλαμβάνει πλέον και τον δύσκολο ρόλο του να «μας τραβήξει το μάτι», να μας κινήσει το πρωταρχικό ενδιαφέρον που στη συνέχεια θα ολοκληρωθεί με τις σωστές και επαρκείς πληροφορίες.

Μια ιστορική αναδρομή

Η ιδέα της πληροφόρησης του καταναλωτή μέσα από την ετικέτα δεν είναι καινούργια. Αν ανατρέξουμε πίσω στον χρόνο, θα βρούμε τους προδρόμους της στο πολύ μακρινό παρελθόν. Κρασί φτιαχνόταν από την εποχή των Φαραώ στην Αίγυπτο, όμως προοριζόταν μόνο για τους ουρανίσκους της βασιλικής δυναστείας. Εμείς ανακαλύψαμε δοχεία κρασιού στους τάφους των Φαραώ, που φέρουν την ένδειξη της εσοδείας αλλά και του υπεύθυνου της οινοποίησής τους. Κάποτε όμως σταμάτησε αυτό το αριστοκρατικό μονοπώλιο και το κρασί απευθύνθηκε και στο... popolo. Από εκείνη την εποχή βρήκαμε γραφές τυπωμένες στο σφράγισμα ή στον λαιμό των ελληνικών αμφορέων οι οποίες εξηγούν την προέλευση του κρασιού. Γεγονός που συνεχίζεται και στα εδάφη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας όταν και διανθίζεται με περισσότερες λεπτομέρειες για το χρώμα του κρασιού, το όνομα του οινοποιού και του εμπόρου. Κάπως έτσι ξεκίνησε την καριέρα της η σημερινή ετικέτα του κρασιού. Μάθετε να διαβάζετε την ετικέτα του κρασιού. Άλλωστε γι’ αυτό το λόγο υπάρχει! Για να σας δώσει τις περισσότερες δυνατές (και σωστές) πληροφορίες σχετικά με το κρασί που προστατεύει η φιάλη. Να σας γνωρίζει τον τύπο του, πιθανά την προέλευση, τον εμφιαλωτή, τα αναμενόμενα γευστικά χαρακτηριστικά του κ.ά. Να σας διευκολύνει με άλλα λόγια στην αναγνώριση και την εκτίμηση της ποιότητάς του. Όλα αυτά τα στοιχεία θα τα αναζητήσετε και θα τα βρείτε με τη μορφή ενδείξεων που η χρήση τους ρυθμίζεται από κοινοτικούς κανονισμούς, εθνικούς νόμους ή υπουργικές αποφάσεις. Η «αποκωδικοποίησή» τους είναι εύκολη, αρκεί φυσικά να θυμάστε δύο - τρία πράγματα. Καθώς λοιπόν διαβάζετε την ετικέτα του κρασιού που φλερτάρει την κάβα σας, ψάξτε αρχικά τις ενδείξεις που ονομάζουμε «υποχρεωτικές», αυτές δηλαδή που πρέπει να βρίσκονται στην ετικέτα κάθε κρασιού. Είναι:

• η κατηγορία του. Θα πρέπει να διαβάσουμε επάνω της μια από αυτές τις τέσσερις ενδείξεις της κατηγορίας του κρασιού: Οίνος Επιτραπέζιος, Τοπικός, Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητος ή Ονομασίας Προέλευσης Ελεγχόμενης
• ο εμφιαλωτής του κρασιού με το όνομα, τη διεύθυνση του ή με τον κωδικό αριθμό που του έχει δώσει το Χημείο του Κράτους
• ο όγκος του περιεχόμενου στη φιάλη κρασιού που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι 750, 500 ή 375 ml και
• ο αλκοολικός του τίτλος.

Επιπλέον ο κάθε παραγωγός μπορεί (αν βεβαίως το θέλει) να μας δώσει και άλλες πληροφορίες για το κρασί του, μέσω των «προαιρετικών» ενδείξεων. Μπορεί να γράψει για τον τύπο του κρασιού. Για το χρώμα του (αν είναι λευκό, ροζέ ή ερυθρό), για τη γλυκύτητά του (που το κατατάσσει σε ξηρό, ημίξηρο, ημίγλυκο ή γλυκό), για το αν περιέχει διαλυμένο διοξείδιο του άνθρακα (οπότε ονομάζεται αφρώδες ή ημιαφρώδες). Ακόμη για τη θερμοκρασία στην οποία πρέπει να το σερβίρουμε και για τα εδέσματα τα οποία ψάχνει για συντρόφους. Πληροφορίες δηλαδή που συμβάλλουν στην τέλεια απόλαυσή του. Ειδικά στα Κρασιά Ονομασίας Προέλευσης και τους Τοπικούς Οίνους που με... καμάρι μας κοινοποιούν, μέσω της ετικέτας τους, την καταγωγή τους. Μπορεί να βρούμε πληροφορίες για τον τόπο παραγωγής του κρασιού, τα σταφύλια από τα οποία φτιάχτηκε, την οινοποίηση και την πιθανή παλαίωσή του, όλα τους στοιχεία που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία του. Μπορεί ακόμη να διαβάσουμε τη σοδειά, τη χρονιά δηλαδή συγκομιδής των σταφυλιών. Αυτό είναι ένα πολύτιμο νούμερο διότι αφ΄ ενός μας προφυλάσσει από την αγορά «γερασμένων» κρασιών, αφ’ ετέρου μας προϊδεάζει για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης φιάλης, εφόσον φυσικά γνωρίζουμε τις διακυμάνσεις των διαφόρων σοδειών.